De ruïnes van Kathmandu en Bhaktapur

In april 2015 werd Nepal opgeschrikt door een krachtige aardbeving van 7.8 op de schaal van Richter. Ook al laat de titel het iets dramatischer klinken, feit is wel dat zo’n 1,5 jaar na de aardbeving de schade nog steeds erg goed zichtbaar is. Ik ervaar dit in levende lijven in Kathmandu en Bhaktapur, maar rondom het echte epicentrum schijnt dit nog 100x erger te zijn.

Aardbevingen, het zijn nare dingen. Ik kan hier zelf maar al te goed over meepraten aangezien ik bij het woord aardbeving altijd moet denken aan diegene waar ik zelf middenin zat. Bijna 6 jaar geleden alweer in Christchurch, Nieuw-Zeeland.

Naast dat het moment zelf en de naschokken angstaanjagend zijn, zijn de gevolgen vaak desastreus. Al helemaal wanneer het in een minder ontwikkeld land zoals Nepal is. Doden, gewonden, vernietiging van dierbare spullen en alle bijkomende materiële en emotionele schade. En toeristen laten zich een tijdje niet meer zien, nog een extra klap voor een land waarvan de belangrijkste bron van inkomsten het toerisme is.

Zoals wel bekend is Kathmandu de hoofdstad van Nepal, de stad heeft een rijke historie die wel 2.000 jaar terug in de tijd gaat. Dat toerisme belangrijk is voor de miljoen inwoners in de stad is vooral goed zichtbaar in de wijk Thamel waar souvenirwinkels, tour agency’s, hostels en restaurantjes op elkaar geplakt zijn. Het boeddhisme en hindoeïsme zijn de 2 grootste religies in heel Nepal en culturele en religieuze festivals vormen een belangrijk onderdeel in het dagelijkse leven van de Nepalezen.

Uitslapen is verleden tijd

Ik moet de eerste dag in Kathmandu wel even wennen. Wat een drukte, herrie en viezigheid opeens vergeleken met Tibet. Vanaf 5 uur/ half 6 in de ochtend is de stad wakker en begint de constante stroom van motorgeluiden, hondengeblaf en bouwvakkers die toevallig net naast mijn hostel een gebouw aan het herstellen zijn. Uitslapen zit er dus absoluut niet in! Niet dat ik tijdens deze reis iedere dag tot 12 uur in mijn bed wil liggen, maar steeds op deze manier uit je dromen gerukt worden maakt dat je niet heel uitgerust aan je dag begint.

You need guide?

Ik begin mijn sightseeing met een wandeling richting Durbar Square. Een Durbar Square is in Nepal de algemene naam om pleinen te beschrijven die tegenover oude koninklijke paleizen liggen. Er zijn 3 belangrijke pleinen in Nepal, 1 in Kathmandu, 1 in Patan en 1 in Bhaktapur. Op allemaal kun je bijvoorbeeld tempels, godenbeelden en fonteinen vinden.

Wat ik er vooral vond waren irritante mannen die maar bleven vragen of ik een gids nodig had. Dit veroorzaakte dat ik na 15 minuten het plein alweer verliet omdat ik er helemaal gek en chagrijnig van werd. Een man die inmiddels al 3 keer naar mij toe was gekomen vroeg of ik Kathmandu leuk vond, mijn antwoord: “no, because you guys keep bothering me”. Zo, duidelijk, hij droop af en kwam niet voor een 4e keer terug. Zijn collega’s overigens wel…

Op Durbar Square was de schade van de aardbeving goed zichtbaar. Vrijwel alle mooie tempels die hier ooit gestaan hadden waren compleet of gedeeltelijk beschadigd. Echt zonde! Rondom het plein had ik al wel een aantal ingestorte gebouwen gezien en ook zag ik bouwvakkers die bezig waren met het herstellen van deze gebouwen. Maar op Durbar Square leek het wel alsof de aardbeving nog maar gisteren had plaatsgevonden. Veel herstelwerk waren ze in ieder geval nog niet aan het doen. Geen idee of dit nog wel gaat gebeuren maar zoals het voor de aardbeving was zal het natuurlijk nooit meer worden.

Hangduiven en apen in overvloed

Naast irritante mannen werd ik bij alle tempels, pagodes of stupa’s die ik in Kathmandu bezocht ook overvallen (en zelfs een keer onder gescheten) door duiven. Met miljoenen tegelijk zaten ze daar maar een beetje te koeren en daar kregen ze ook nog vogelzaad voor toegeworpen ook. Die beesten weten wel waar ze wezen moeten, zo blijkt…

Ook zaten er bij de Swayambhunath tempel, die heel toepasselijk als bijnaam ‘Monkey temple’ heeft, apen. Deze tempel vond ik erg mooi omdat hij bovenop een heuvel staat en je er een goed uitzicht hebt op de gigantische stad. De apen waren wel vrij agressief, toen ik probeerde ongemerkt een Snickers te eten hadden ze dit vrij snel door en moest ik eten voor m’n leven. Bij een stel Chinezen met een pak koekjes klommen ze zelfs in hun benen om het pak af te pakken, wat ze ook lukte ook.

Openlucht crematies aan de rivier

Een erg indrukwekkende ochtend had ik bij mijn bezoek aan de Pashupatinath tempel. Deze tempel is 1 van de meest belangrijke voor Hindoes en er komen zelfs mensen helemaal uit India naartoe. De tempel ligt aan de Bagmati rivier, je zou het niet zeggen als je deze vieze bruine rivier vol rommel ziet, maar hij is ontzettend heilig. Naast de festivals en ceremonies vinden er ook openlucht crematies plaats. Tijdens mijn bezoek waren er 2 crematies bezig en pfoeh, dat vond ik toch wel even moeilijk om te zien. Lichamen worden in witte doeken gewikkeld en vervolgens op een houten stellage van boomstammen gelegd, hier wordt vervolgens stro op geplaatst en daarna wordt alles in brand gestoken. Aardig confronterend om dit alles zo te zien gebeuren.

Het rustige broertje van Kathmandu

Nadat ik alle hotspots van Kathmandu wel gezien heb bezoek ik aan het einde van mijn rondreis door Nepal ook nog even Bhaktapur. Deze stad ligt op 13 kilometer afstand van Kathmandu maar het is direct al een wereld van verschil. Dat komt mede omdat er in het hart van de stad geen auto’s etc. mogen komen. Wat een verademing! Mijn mondkapje kan ik even opbergen tijdens het ontdekken van deze stad.

De stad voelt als een klein dorpje, maar toch is het de op 3 na grootste stad van Nepal met meer dan 80.000 inwoners. De meeste toeristen bezoeken Bhaktapur tijdens een dagtour, ik besluit er 2 nachten te blijven. Niet alleen om aan de herrie van Kathmandu te ontsnappen, maar ook omdat ik gelezen heb dat de stad ook erg prettig is als alle toeristen naar huis zijn. Dit laatste heb ik niet direct zo ervaren. Als alle toeristen naar huis zijn is er werkelijk waar helemaal niks te beleven en is het stikdonker op straat.

In Bhaktapur is de schade na de aardbeving nog groter dan in Kathmandu. Of in ieder geval, hij valt meer op. Van Durbar square is niet heel veel meer over, soms zie je een trap naar boven waar dan verder helemaal niets is. Veel van de historische woningen waar de stad om bekend stond worden ook niet meer herbouwd. In plaats daarvan worden er nu ‘normale woningen’ van bakstenen neergezet die beter bestand zouden moeten zijn tegen een nieuwe aardbeving. Gelukkig hebben ze in deze nieuwe woningen nog wel vaak de oude gedetailleerde houten raamdecoraties geplaatst.

Gemoedelijke en prettige sfeer

Ik heb tijdens mijn verblijf in de stad flink door de straten gezworven en ben op plekken geweest waar normaliter denk ik geen andere toeristen komen. Deze blijven namelijk vooral in de omgeving van Durbar square hangen. De mensen waren ontzettend vriendelijk en ik vond het prachtig om al het handwerk van de vaak oudere generatie te zien. Er werd rijst gefilterd, wol tot draad gesponnen, gras tot balen gebonden en op veel plekken waren mannen heel fanatiek bezig met een of ander spel met steentjes en hout. Steeds bleef ik weer langer kijken dan misschien normaal is maar deze vorm van interactie en samenwerken met elkaar, gewoon op straat, is toch wel iets wat je bij ons niet zo snel zal zien gebeuren. Het voelde toch wel heel gemoedelijk aan allemaal.

Toerisme weer in opkomst

Gelukkig voor Nepal zijn de toeristen inmiddels wel weer aanwezig, nog in mindere aantallen dan voorheen maar het begint te komen. En het kan ook prima! Zoals gezegd is de grootste schade (vanuit Kathmandu gezien) nog zichtbaar in het oosten en noordoosten. Ga je naar de plaatsen in het westen (zoals Pokhara of Chitwan) dan ben je verzekerd van een schadevrije reis. Doen dus! Oh, en boek dan vooral 1 of meerdere excursies bij Greater Nepal, ze zijn great.

Zaterdag is mijn laatste dag in Nepal. Zoals ik in mijn andere 2 verhalen al schreef is er veel te doen in het land en heb ik het eigenlijk best basic gehouden in verhouding tot de tijd die ik had. Misschien is dit ook de reden dat ik wel weer toe ben aan een volgend land. Pokhara vond ik een ontzettend leuke plaats en Bhaktapur was voor mij de verrassing. In Chitwan en tijdens de Ghorepani Poonhill wandeling heb ik het natuurlijk ook erg leuk gehad, maar hier had ik minder contact met andere reizigers en daardoor voelde het toch wat eenzamer.

Myanmar is de volgende stop en daar ben ik wel een beetje zenuwachtig voor. Ik hoop maar dat er op de plaatsen waar ik verblijf geen versterker met monnikengezang vlak onder mijn raam staat ;)